Oorlog en vrede in jezelf: hoe herken je projectie en neem je die terug?

Heb jij dagelijks conflicten met anderen? Of is het tegenovergestelde waar en heb je nooit conflicten en ga je die uit de weg? In beide gevallen is er een grote kans dat je je binnenwereld projecteert op je buitenwereld zonder dat je dit door hebt. In beide gevallen is er strijd gaande. In jezelf.

Dagelijks projecteren wij onze gevoelens en gedachten, ergernissen, jaloezie, ideeën en idealen op anderen. We kijken in het spiegelbeeld. Dat doen we meestal onbewust en vaak niet omdat we dat graag doen.

Als we meer vrede willen en minder interne of externe strijd, dan moeten wij onszelf beter leren kennen. Ken u zelve. Het herkennen van je projecties op anderen is dé sleutel. Eenmaal bewust van je projectie op de ander, dan kun je deze ‘terugnemen’ zodat de ander vrij kan blijven van jouw strijd.

Projectie

Ik beschrijf hierboven dus twee stappen om vrijer te zijn en om de ander meer vrijheid te geven:

1. Projecties herkennen
2. Projecties terugnemen

Maar wat is projectie ook alweer? Van Dale zegt: pro·jec·te·ren (projecteerde, heeft geprojecteerd)

1. ontwerpen, plannen maken voor;

2 (van lichtstralen) op een vlak laten vallen, zodat een beeld ontstaat;

3. (psychologie) eigen gevoelens, wensen toeschrijven aan anderen.

In andere woorden: dat wat we zelf te pijnlijk vinden (of te mooi – schoonheid is soms ook niet om aan te zien) en niet willen zien in onszelf, zien we vergroot – als in een spiegel bij de ander. We plakken onze (onbewuste) gevoelens, verlangens en wensen op de ander.

Voorbeeld 1

Op het werk zie je dat een aantal medewerkers een paar uur op kantoor zijn en de rest thuis uitwerken. Je irriteert je en gelooft niet dat ze thuis echt aan het werk gaan. Wat projecteer je op hen? Welke onderliggende gevoelens, wensen of verlangens zijn er? Het kan zijn dat je irritatie (altijd een goede ingang voor onderzoek) gaat over je eigen verlangen meer thuis te werken. Het kan ook zijn dat je eigenlijk ook wel wat meer ruimte zou willen om je eigen gang te gaan. Er is meestal niet één goed antwoord, elke projectie is persoonlijk en uniek.

Projecties generaliseren en zondebok zoeken = oorlog

We projecteren onze emotionele pijn (van wat we zien) op anderen op basis van het verleden. Lang geleden zijn we emotioneel pijnlijk geraakt. We willen deze pijn niet (meer) voelen. Het punt is: er is niemand in de wereld die precies dezelfde projecties (en pijn) heeft en dus ben je uniek. Dat maakt het ook zo lastig om projecties te herkennen en nogal eenzaam. Wat we vaak wel doen is onze projecties toetsen met anderen en generaliseren: vind jij ook dat Harry zo’n negatieve stempel op het team drukt? Dat noemen we scapegoating, of te wel een zondebok zoeken voor het niet terugnemen van onze eigen projecties. We zoeken liever gezamenlijk een zondebok dan dat we in onszelf op zoek gaan naar de projectie en welk verlangen of ideaal eronder zit.

Voorbeeld 2

Thuis irriteer je je mateloos aan je partner omdat hij spullen laat slingeren. Je spreekt hem aan maar hij negeert je en dat vergroot de ergernis. Je verheft je stem en pas als je echt boos wordt staat hij op en ruimte het op om ervan af te zijn. Ook hier zijn er meerdere soorten projecties mogelijk. Misschien zie je de rommel die de ander veroorzaakt als verstoring van je rust en wens je geen rommel om je heen? Dan is het onderliggende verlangen/behoefte misschien naar meer rust onder de uiterlijkheden. Misschien zie jij je partner als lui en wil je ‘stiekem’ zelf ook wel wat minder hard werken? Of misschien vind je dat je man als vader in het gezin het goede voorbeeld moet geven aan de kinderen en mis je autoriteit? Misschien is het verlangen dan om zelf een autoriteit te zijn. Elke projectie is uniek omdat het een combinatie is tussen jouw verleden en de situatie zelf.

Herhaling en verergering

Zolang je je niet herkent dat het je eigen projecties zijn, ga je ze steeds vaker zien in de buitenwereld. Ze bevestigen je ideeën en zo versterk je je geloof in je projectie. Zo draaien we vast totdat we ook in de buitenwereld vastlopen in onze relaties met anderen. Op het werk of privé. Vaak is dat het moment om een psycholoog, therapeut of coach te zoeken. De meeste mensen kunnen dit lang volhouden voordat ze hulp zoeken. Ze blijven of de wereld om zich heen beschuldigen van al hun problemen, of beschuldigen zichzelf van al hun problemen. Beiden zijn symptomen van hetzelfde probleem, namelijk dat je je eigen projecties te serieus neemt en je onderliggende gevoelens, verlangens en wensen niet.

Projecties symbolisch bekijken en uitzoomen

Wat ik bij voorbeeld 2 beschrijf is het symbolisch bekijken van de projectie. Het gaat niet om de feiten of het proces, maar hoe jij het ziet. Het gaat om jouw kijk op de situatie, je beeld. Door een beetje uit te zoomen kun je de projectie meer symbolisch gaan verstaan zoals ik bij de voorbeelden beschreef. De feiten zijn de ingang: hij liet de rotzooi op tafel liggen, net als gisteren en eergisteren. Ok, maar wat doet dit met jou? Waar heb je nu werkelijk behoefte aan? Waar gaat je verlangen over? Wat is jouw verhaal? Dan kun je gaan zien waarover de projectie werkelijk gaat: jouw onderliggende behoefte of verlangen. Het heeft werkelijk niets met die ander van doen. Is dat niet een hoopvolle gedachte?

Terugnemen van je projectie = vrede

Wil je vrede in je leven en in die van anderen? Dan is het terugnemen van je projecties cruciaal. Dat is de tweede stap na de herkenning van het onderliggende verlangen/behoefte. Nu moet ik een beetje voorzichtig zijn met het woord terugnemen. Ik bedoel niet dat je je moet inhouden of moet inslikken. Ik bedoel dat je op zoek gaat naar het onderliggende verlangen of behoefte en daar gehoor aan geeft. Dat kan dus zijn dat je zelf meer een autoriteit zou willen zijn en je daarin onmachtig voelt. In dat geval kun je daaraan gaan werken, stap voor stap. Je projectie geeft dus eigenlijk je volgende stap in je leven aan. Dit proces is het leren om jouw unieke pijn in je leven in te zetten op een liefdevolle manier. Op deze manier draag je werkelijk bij aan vrede in jezelf en in de wereld om je heen.

Meer weten? Vraag een serie coaching gesprekken aan en ga samen op zoek naar jouw unieke projecties en hoe die je de wegwijzen in jouw leven. Kijk hier.

#kenuzelve, #projectie, #aspiratie, #potentie, #vrede, #uniciteit, #authenciteit, #coaching, #psychosynthese, #psyche, #zoominout, #zondebok, #scapegoating, #zoekhetverhaal

Boek: Zoek het Verhaal

Marjolein en Mark schreven samen het inspirerende boek Zoek het Verhaal waarin we dit model uitwerken met praktijk voorbeelden. Samen gingen wij op zoek naar verhalen. Ook bieden we een ander perspectief op de situaties van nu in gezin en organisatie. Het is te bestellen via de webwinkel van Dimensies van Groei.