‘Tussen de prikkels van buitenaf en mijn reactie daarop, ligt de menselijke vrijheid om te kiezen. Die keuzevrijheid is onze grootste kracht.’  Viktor Frankl, psychiater en  overlevende van Auschwitz

Een model kun je gebruiken als een bril: het helpt je om beter en vooral objectiever naar een situatie te kijken, zonder te worden afgeleid door alle details die in het echte leven nu eenmaal voorkomen.

Model als bril

Als je door een model naar de situaties in je leven of je werk kijkt, dan kun je leren om de situatie los te zien van jouw reactie erop. Het vergroot de tijd tussen actie en reactie. Het maakt ook dat je andere keuzes kunt maken en andere interventies kunt uitproberen. Kortom, het kijken door een model maakt je vrijer in je keuzes en daarmee in je gedrag, je handelen.

Het is lastig om in het moment zelf een andere bril op te zetten. Maar als het je lukt om achteraf anders naar de situatie te kijken, dan heb je nog steeds je keuzevrijheid vergroot. Heel kort samengevat kun je zeggen: het opzetten van een andere bril, levert ander gedrag op.

Model Spel Speler Plaats

Dit model geeft een willekeurige situatie weer als een samenspel tussen drie krachten: spel, plaats en speler, wat zich afspeelt binnen een context, de omgeving. Het is een universeel model om de werkzaamheid van het leven te beschrijven. Er is in alles wat je doet en overal waar je bent onderscheid te maken in het doel (spel), een structuur waarmee je dat doel wilt bereiken (plaats) en de mensen (spelers) die dat spel op die plaats uitvoeren, binnen een bepaalde omgeving (context).

Maar waarom zou je onderscheid willen maken? Precies dat is de manier om iets te weten te komen, iets te leren en te gaan zien over de situatie waar je naar kijkt. Paradoxaal genoeg krijg je pas zicht op het geheel door dezelfde situatie van verschillende kanten te bekijken.

Wij bekijken het vaak van een kant. Misschien let jij vooral op het spel en vergeet je de spelers. Of ben je juist altijd met die andere speler bezig. Anderen zijn vooral bezig met zijn of haar plaats in het spel. Wij zijn, met andere woorden, altijd geïdentificeerd met een deel, met een gebied. Ieder van ons heeft een natuurlijke voorkeur. Door de andere gebieden in het spel te betrekken, worden we ons bewust van andere mogelijkheden en als gevolg daarvan krijgen we meer keuzevrijheid. In het volgende blog schrijven we meer over het Spel.

Zoek het Verhaal

Marjolein en ik schreven samen het inspirerende boek Zoek het Verhaal waarin we dit model uitwerken met praktijk voorbeelden. Samen gingen wij op zoek naar verhalen. Ook bieden we een ander perspectief op de situaties van nu in gezin en organisatie. Het is te bestellen via de webwinkel van Dimensies van Groei.